Wist je dat… bomen dankzij zwammen met elkaar kunnen praten?
Wandel je door het bos en zie je hier en daar een mooie paddenstoel opduiken? Dan zie je maar het topje van het schimmel-ijsbergje. Letterlijk. Want onder de grond speelt zich een wereld af die je met het blote oog niet ziet, maar waar alles in het bos op draait: mycelium en mycorrhiza.
Mycelium: het geheime netwerk
Mycelium is het ondergrondse netwerk van schimmeldraden (hyfen) dat vaak meters, soms kilometers ver reikt. Deze draden kruipen door de bodem op zoek naar voedingsstoffen — ze breken organisch materiaal af en zetten het om in bruikbare voeding voor planten.
Mycelium is eigenlijk het ‘lichaam’ van de zwam. De paddenstoel die je ziet? Die is alleen de vrucht — het zichtbare deel waarmee de zwam zich voortplant.
Mycorrhiza: teamwork met bomen
Sommige zwammen gaan een bijzondere samenwerking aan met bomen: mycorrhiza. Dat is een symbiotische relatie waarbij het mycelium van de zwam vergroeid raakt met de boomwortels. De naam mycorrhiza komt van het Grieks: mykes = zwam, rhiza = wortel.
Deze samenwerking is win-win:
De zwam helpt de boom met het opnemen van water en voedingsstoffen
De boom geeft suikers (uit fotosynthese) terug aan de zwam
Zo ontstaat er een soort samenwerking op celniveau: de boom en de zwam zijn letterlijk met elkaar vergroeid. De band is zo innig, dat de schimmeldraden (hyfen) in de haarwortels van de planten groeien.
En dit gebeurt niet bij één boom: sommige zwammen verbinden hele bossen met elkaar, via een soort ondergronds netwerk.
Het Wood Wide Web.
Deze samenwerking is zo bijzonder dat bomen erdoor met elkaar kunnen communiceren. De zwammen verspreiden voeding, waarschuwingen en zelfs herstelmechanismen.
Bekende samenwerkingen zijn:
Vliegenzwam (amaniet) x Berken en Tamme Kastange
Russula’s x Eik & Berk
Eekhoorntjesbrood (boleet) x Zomereik en Amerikaanse Eik