Zijn dit drakeneieren op de grond? Nope, het is de Aardappelbovist.
"Is dat een steen? Een dranken-ei? Een schubbige champignon?" Nee, dit is een Bovist – een zwam die zijn moment van glorie pas beleeft als hij rijp is. En dan: poef! – bij een aanraking of regendruppel barst de bol open en vliegen er wolken sporen de lucht in.
Het klinkt dramatisch, en dat is het ook. Geen steel, geen hoed, gewoon een gesloten bol vol potentie.
Wat is de Aardappelbovist?
De aardappelbovist (Scleroderma citrinum) is een stevige zwam met een harde buitenkant, donkere binnenkant en een duidelijk advies: niet aankomen.
In z’n jonge jaren oogt de aardappelbovist als een stevige, ronde knol met een opvallend dikke schil. Snij je ‘m dan open, dan zie je vanbinnen een wit weefsel – dat is waar de sporen zich gaan ontwikkelen. Naarmate hij ouder wordt, verandert dat binnenste: van wit naar grijzig, dan bruin, en uiteindelijk diep zwart. Dat is het teken dat de sporen rijp zijn.
Tegelijkertijd verandert ook de buitenkant. Die wordt dunner, brosser, en scheurt uiteindelijk open. Vaak ontstaat er een klein gaatje bovenop, waardoor – bij een tik of regendruppel – een wolkje sporen de lucht in poft. En met een beetje geluk landt zo’n spoor op een geschikte plek, klaar om uit te groeien tot een nieuwe bovist.
Grootte: 4–10 cm, maar soms groter.
Basidiomyceet, verwant aan buikzwammen.
Geen opening bovenop zoals bij een gewone stuifzwam – barst pas open bij rijping of beschadiging.
LET OP: Giftig.
Waar en wanneer vind je de Aardappelbovist?
In loof- en naaldbossen, vooral op zure, zandige bodem. Vaak bij eiken, beuken of dennen. Op open plekken, langs paden of in het mos. Verschijnt van zomer tot laat in de herfst
In Nederland is de aardappelbovist vrij algemeen, en komt voor van het najaar t/m de herfst.
6 feitjes over de Aardappelbovist.
Het woord "bovist" komt van het Oud-Duits en betekent letterlijk “windzwam” – vanwege die poef.
Bovisten zijn nauw verwant aan andere 'buikzwammen' zoals aardsterren en stuifzwammen
Bij beschadiging komt er soms een onprettige geur vrij – scherp, zurig of rubberachtig
Binnenin vind je een donkere massa van sporen, omringd door een wit nervenpatroon – dit wordt de gleba genoemd
Hij is best fotogeniek door z’n bizarre textuur, maar wordt vaak over het hoofd gezien
Sporen worden pas verspreid als hij openbarst of kapottrapt – geen subtiele verspreider dus
