Sommige paddenstoelen staan dagenlang fier overeind. Andere, zoals de inktzwammen (Coprinus-achtigen), leven snel en intens. Binnen een paar uur na hun hoogtepunt lossen ze letterlijk op in een zwart, druppelend goedje: een eigenzinnige manier om hun sporen te verspreiden.

Wat is de Inktzwam?

Inktzwammen herken je meteen aan hun slanke steel en hoed die vaak klokvormig of schubachtig begint. Terwijl ze rijpen, openen de hoedranden zich, beginnen te franjeren en uiteindelijk vervloeien ze in een zwarte inktachtige vloeistof – een proces dat autolyse heet.

Ze verspreiden hun sporen dus niet rustig met de wind, maar smelten zichzelf weg om zoveel mogelijk sporen vrij te laten.

Ze behoren tot de basidiomyceten – dus ze maken hun sporen op plaatjes onder de hoed.

Bekende soorten inktzwammen:

Gewone glimmerinktzwam (Coprinellus micaceus): vaak op boomstronken, in grote groepen.
Geschubde inktzwam (Coprinus comatus): bekend en jong eetbaar, als hij nog niet begint te vervloeien.
Grijze inktzwam (Coprinopsis atramentaria): eetbaar, maar gevaarlijk in combinatie met alcohol (het "antabuse-effect").

Een minder bekend soort is de Spechtinktzwam (Coprinopsis picacea). Tussen de vaak wat kleurloze inktzwammen valt de spechtinktzwam direct op. Met zijn witte, vlokkige vlekken tegen een donkere tot zwarte ondergrond lijkt hij net een miniatuurversie van een specht in paddestoelvorm – vandaar ook z’n naam. In Nederland is deze vrij zeldzaam, maar je kan hem tegenkomen op kalkrijke zandgronden bijvoorbeeld op de Veluwe of in Brabant.

Waar & wanneer kan je de (gewone) Inktzwam vinden?

Inktzwammen zijn echte opportunisten: je vindt ze van het vroege voorjaar tot in de late herfst – soms zelfs nog in zachte winters. Ze groeien bijna overal waar genoeg dood organisch materiaal is: van grasvelden tot boomstronken.

In Nederland zie je vooral veel glimmerinktzwammen en geschubde inktzwammen. Ze verschijnen vaak massaal na vochtig weer: een warme regenbui en boem, ineens staan ze er!

Bron: waarneming.nl / geschubte inktzwam

5 feitjes over de Inktzwam:

Vroeger werd echte 'inkt' gemaakt van inktzwammen!
In de middeleeuwen mengden ze het vervloeide zwarte sporenmateriaal met ijzersulfaat om er schrijfinkt van te maken.
Inktzwammen zijn echte kosmopolieten. Ze groeien wereldwijd, van stadsparken tot ruige bossen, en kunnen zelfs verschijnen op nieuw opgeworpen grond of bouwterreinen.
De geschubde inktzwam is jong eetbaar, maar je moet hem supersnel verwerken.
Zodra hij begint te vervloeien, is hij niet lekker meer én lastig te bewaren.
Maar let op: sommige inktzwammen (zoals de grijze inktzwam) bevatten stoffen die in combinatie met alcohol een heftige reactie kunnen geven – duizeligheid, hartkloppingen, misselijkheid. Dus: bij twijfel niet eten!
Inktzwammen zijn échte sprinters. Sommige soorten vervloeien al binnen één dag nadat ze volledig zijn uitgegroeid.